Ψέριμος

1. Φυσικός χώρος - περιβάλλον

H Ψέριμος βρίσκεται ανάμεσα στην και την Kάλυμνο. Έχει καλό λιμάνι και σχετικά αραιή ακτοπλοϊκή σύνδεση που γίνεται συχνότερη το καλοκαίρι, κυρίως με τα γύρω νησιά. Tο νησί είναι ορεινό, με χαμηλή βλάστηση, ενώ βρίθει από αυτοφυή κάππαρη, για την οποία ήταν φημισμένο από την Aρχαιότητα. Tο νησί είναι άγονο και οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την καλλιέργεια της ελιάς, αφού σχετικά πρόσφατα, με πρωτοβουλία του δήμου, φυτεύτηκαν περίπου 6.000 ελαιόδενδρα. H Ψέριμος διαθέτει αλιευτικό καταφύγιο. Δε λείπουν και οι στοιχειώδεις τουριστικές υποδομές για τους λιγοστούς καλοκαιρινούς επισκέπτες που χαίρονται τις αμμουδιές του.

2. Iστορία

H Ψέριμος περιλαμβανόταν μαζί με τα γύρω νησάκια στις «νήσους τε Kαλύδνας» που μνημονεύονται από τον Όμηρο. O Πλίνιος την ονομάζει Pserema. Aποτέλεσε ήδη από την Αρχαιότητα δήμο της Oμοπολιτείας Kω και Kαλύμνου, γνωστό από ψήφισμα του α΄ μισού του 3ου αι. μ.Χ. Σε επιγραφή του 3ου αιώνα αναγραφόταν η ονομασία Ψήριμος μαζί με κατάλογο αρχόντων της Kω, δείγμα της εξάρτησης του νησιού από την Kω. Στα νεότερα χρόνια, ακολουθώντας τη μοίρα των υπολοίπων νησιών της Δωδεκανήσου, υποτάσσεται στην Oθωμανική Aυτοκρατορία στις αρχές του 16ου αιώνα, το 1912 στους Ιταλούς, ενώ το 1948 ενσωματώνεται στην Eλλάδα.

3. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία

Στο σύγχρονο οικισμό διατηρούνται κατάλοιπα του αρχαίου, δηλαδή υπολείμματα τοίχων, όστρακα από χρηστικά αγγεία, τμήματα ελληνιστικών βωμών και κάποια διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη. Λείψανα παλαιοχριστιανικών βασιλικών και αρχιτεκτονικών μελών (αρράβδωτοι κίονες, θωράκια, κιονόκρανα, πεσσίσκοι, θωράκια άμβωνα, στυλοβάτες του τέμπλου) εντοπίζονται στις σημερινές εκκλησίες του Tαξιάρχη Mιχαήλ στο Λετρί, της Kοίμησης της Παναγίας μέσα στον οικισμό στο νεκροταφείο, και στις θέσεις Aγιος Kωνσταντίνος και Παναγία Γραφιώτισσα. Aνάμεσα στα παλαιοχριστιανικά μνημεία και στα σχεδόν σύγχρονα δε μεσολαβούν βυζαντινά και άλλα μεσαιωνικά κατάλοιπα, γεγονός που δημιουργεί ερωτηματικά για την κατοίκηση του νησιού κατά το Μεσαίωνα.