Αντίμηλος

1. Θέση και γεωμορφολογία

Νησί βορειοδυτικά της Μήλου, σε απόσταση 5 μιλίων από το ακρωτήριο Βάνι. Το λαϊκό της όνομα είναι Ερημόμηλος και έτσι ονομαζόταν ήδη από το Μεσαίωνα. Στην Αρχαιότητα ήταν γνωστή ως Έφυρα ή Έφορα, δηλαδή σκοπιά. Πράγματι από την κορυφή της βλέπει κανείς μεγάλο μέρος του πελάγους. Σύμφωνα με μια ερμηνεία του Ομήρου, στην Αντίμηλο σκότωσαν τα βόδια του Ήλιου οι σύντροφοι του Οδυσσέα.

Το νησί ανήκει στο ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου. Αποτελείται από ένα ογκώδες ορεινό συγκρότημα, με απότομες πλαγιές που πέφτουν κάθετα στη θάλασσα χωρίς να σχηματίζουν ακτές. Μόνο τα ανώτερα τμήματα είναι ομαλότερα. Ήταν ενεργό ηφαίστειο έως την αρχή της Τεταρτογενούς περιόδου, ενώ σήμερα υπάρχει ανενεργός κρατήρας στην κορυφή του νησιού σε ύψος 670 μέτρων. Εντυπωσιακοί είναι οι ηφαιστειακοί σχηματισμοί σε όλη του την έκταση.

2. Χλωρίδα και πανίδα

Η Αντίμηλος είναι άδενδρη, αλλά πλούσια σε θαμνώδη βλάστηση (φρύγανα, μακκία, θυμαριές, ασπάλαθοι κ.ά.). 'Εχει χαρακτηριστεί εθνικός δρυμός και έχει ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000 ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ). Συγκεκριμένα φιλοξενεί ένα σπάνιο είδος αιγάγρου (capra aegagrus pictus), όμοιο με εκείνο της κρητικής Ίδης, της ισπανικής Γρανάδας και των Βόρειων Σποράδων. Το είδος όμως απειλείται από τις επιμειξίες με κατοικίδιες αίγες. Στο νησί επιχωριάζουν επίσης και τα ενδημικά είδη macrovipera schweizeri, η κοινώς αποκαλούμενη οχιά της Μήλου, ένα από τα πλέον δηλητηριώδη αλλά και απειλούμενα με εξαφάνιση φίδια του ελλαδικού χώρου, καθώς και η σαύρα podacris milensis. Επίσης, η Αντίμηλος συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των 196 Σημαντικών για τα Πουλιά Περιοχών της Ελλάδας (ΣΠΠΕ).

3. Λείψανα κατοίκησης και αρχαιολογικά ευρήματα

Η Αντίμηλος σήμερα είναι ακατοίκητη. Ωστόσο, λείψανα από περιτοιχίσματα χωραφιών και ίχνη από αλώνια μαρτυρούν παλαιότερη κατοίκηση. Η αφθονία επεξεργασμένων οψιανών και οι αρκετές χάλκινες αιχμές βελών δηλώνουν κατοίκηση και σε προϊστορικούς χρόνους. Στην κορυφή της Αντιμήλου υπάρχει κυκλική δεξαμενή από ορθογώνιους λίθους, τοποθετημένους με τέτοιον τρόπο, ώστε τα τοιχώματα να διευρύνονται κλιμακωτά όσο πλησιάζουν προς την επιφάνεια. Χρονολογείται πιθανότατα στη Ρωμαϊκή ή την Παλαιοχριστιανική περίοδο.

Λίγο πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Πολεμικό Ναυτικό εγκατέστησε κοντά στην κορυφή παρατηρητήριο και σταθμό ασυρμάτου κατασκευάζοντας μικρό οίκημα και υπόγεια δεξαμενή. Άξιος αναφοράς είναι ο θρύλος σχετικά με ένα στοιχειό, τον Αράπη, που υποτίθεται πως ζούσε στην ομώνυμη σπηλιά και δεν άφηνε κανέναν να πλησιάσει το νησί.

Το ελληνικό κράτος έχει χαρακτηρίσει την Αντίμηλο περιοχή ιδιαίτερου κάλλους. Η επίσκεψη του νησιού είναι δυνατή μόνο με άδεια της Διεύθυνσης Θήρας Κυκλάδων.

(Για τη σύνταξη του λήμματος πολύτιμες ήταν οι πληροφορίες του κ. Μ. Παπασωτηρίου, γεωπόνου του Δήμου Μήλου, καθώς και του Δασονομείου Μήλου.)