1. Θέση, μορφολογία, χλωρίδα και πανίδα
Νησίδα των κεντρικών Κυκλάδων. Βρίσκεται νοτιοδυτικά της Αντιπάρου και κοντά στο δυτικό τμήμα της νησίδας Δεσποτικό, από την οποία χωρίζεται με θαλάσσιο στενό μεγάλου βάθους. Είναι γνωστότερη με το όνομα Στρογγυλό. Έχει υψόμετρο 184 μ. και αποτελείται από όγκους μαρμάρου, πάνω στους οποίους επικάθεται ηφαιστειακός θόλος από . Έτσι, μας επιτρέπεται να υποθέσουμε ότι ήταν ηφαίστειο που έδρασε στη διάρκεια του Καινοζωικού αιώνα. Στο παρελθόν η Στρογγύλη αποτελούσε τόπο εξόρυξης ασβεστόλιθου και παραγωγής ξυλοκάρβουνου. Το πετρώδες έδαφος του νησιού συμπληρώνεται κυρίως από θαμνώδη βλάστηση με πουρνάρι, υπάρχουν όμως επίσης θαμνοκυπάρισσα και φρύγανα. κατακλύζουν τη θαλάσσια περιοχή περιμετρικά της νησίδας. Η ποικιλότητα αυτή, τυπική των νησιών των κεντρικών Κυκλάδων, αναδεικνύει τη Στρογγύλη σε περιοχή μεγάλης οικολογικής σημασίας και γι’αυτό το λόγο έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο «Natura 2000». Εξαιρετικά σημαντική είναι και η πανίδα της νησίδας, καθώς η μεσογειακή φώκια monachus monachus αποτελεί μόνιμο κάτοικο των θαλάσσιων σπηλαίων της. Η Στρογγύλη φιλοξενεί και ένα είδος φιδιού, την οχιά vipera ammodytes. Σήμερα είναι ακατοίκητη, όμως κάποιες παλαιότερες καλλιέργειες, που πλέον καλύπτονται από φρύγανα, αποτελούν ενδείξεις προηγούμενης κατοίκησης.
Περαιτέρω επιστημονική διερεύνηση της βιοποικιλότητας πιθανότατα θα αναδείξει ακόμη περισσότερο τη σημασία του νησιού, το οποίο, ύστερα από υπουργική απόφαση, χαρακτηρίστηκε περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
2. Μνημεία Τα ερείπια μικρής, μεταβυζαντινής εκκλησίας, στην οποία έχουν χρησιμοποιηθεί αρχαίοι κίονες και αρχιτεκτονικά μέλη αρχαίου οικοδομήματος, καθιστούν τη Στρογγύλη σημαντική και από αρχαιολογική άποψη. Επιπλέον, περιορισμένη ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως το 1988 έναν τάφο λαξευμένο στο φυσικό βράχο με έναν ανθρώπινο σκελετό στο εσωτερικό του. Η χρονολόγηση του τάφου δεν έχει προσδιοριστεί. |