Δηλιακή ή Α' Αθηναϊκή Συμμαχία, η
Συμμαχία που ίδρυσαν οι Αθηναίοι μετά το τέλος των Περσικών πολέμων (478 π.Χ.). Σε αυτήν εντάχθηκαν πολλές πόλεις-κράτη του Αιγαίου με την υποχρέωση να συνεισφέρουν πλοία ή χρήματα. Οι κατάλογοι με τα συνεισφερόμενα ποσά επιτρέπουν να αξιολογηθεί η οικονομική δύναμη των μελών.

Εκατομνίδες, οι
καρική δυναστεία με βασικό εκπρόσωπο το Μαύσωλο. Επικράτησαν στην περιοχή και έθεσαν υπό τον έλεγχό πολλά νησιωτικά και ασιατικά κρατίδια.

Ευπάλινος, ο
μηχανικός από τα Μέγαρα, στον οποίο το 560 π.Χ. περίπου ανέθεσε ο Πολυκράτης, τύραννος της Σάμου, την κατασκευή σύραγγας για τη μεταφορά του νερού στην πόλη.

ιωνική επανάσταση, η
Στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. οι πόλεις της Ιωνίας έγιναν φόρου υποτελείς στους Πέρσες, οι οποίοι εγκατέστησαν ή υποστήριξαν τυραννικά καθεστώτα. Την άνοιξη του 499 π.Χ. συγκλήθηκε η συνέλευση των εκπροσώπων των ελληνικών πόλεων της δυτικής Μικράς Ασίας. Στο συνέδριο αυτό οι εκπρόσωποι των Ιωνικών πόλεων κήρυξαν την επανάσταση εναντίον των Περσών.

κοινό νησιωτών, το
Ομοσπονδιακή οργάνωση των νησιών του Αιγαίου, η ίδρυση της οποίας αποδίδεται στον Αντίγονο Μονόφθαλμο και τοποθετείται χρονικά το 313 π.Χ. Το κοινό, που φαίνεται πως τέθηκε υπό την προστασία του ιερού του Απόλλωνα στη Δήλο, επέτρεπε στον Αντίγονο να ελέγχει τα νησιά και να τα χρησιμοποιεί ως εφαλτήριο για τη μετάβασή του στον κυρίως ελλαδικό χώρο. Εκτός από τη λατρεία του Απόλλωνα, στο κοινό θεσπίστηκαν λατρείες προς τιμή των Αντιγονιδών και αργότερα προς τιμή των Πτολεμαίων.

Μαύσωλος, ο
ηγεμών της Καρίας από το 377 π.Χ. Μετέφερε την πρωτεύουσα του κράτους του στην Αλικαρνασσό, επεξέτεινε το κράτος του προς τα παράλια του Αιγαίου και τη Λυκία και προχώρησε στον εξελληνισμό του κράτους του. Γνωστό μνημείο που δεν πρόλαβε να τελειώσει ήταν ο οικογενειακός του τάφος, το Μαυσωλείο.